- NYMPHAE
- NYMPHAEaquarum Dcae, quasi Lympharum numina, ut quidam volunt. Occani filias fuisse testatur Orpheus, Hymnô in honorem earundem consecratô:Νύμφαι θυγατέρες μεγαλήτορος ὨκεανοῖοὙγροπόροις γαίης ὑπὸ κεύθεσιν οἰκἴ ἔχουσαι.Virg. eas fluviorum matres esse putavit; Aen. l. 8. v. 71.Nymphae Laurentes, Nymphae, genus amnibus unde est.Has autem non solum communi nomine appellavit Orpheus, in illo Hymno, sed etiam Hamadryadas, cum inquiat:Κοῦραι Ἁμαδρυάδες, φιλοπαίτμονες.Id sane effectum est, qui Nympharum aliae sunt creditae caelestes, aliae terrestres, aliae fulviales, aliae marinae, aliae stagnorum praesides, quam divisionem fecit Mnesimachus Phaselites. Et Homer. de quadam varietate harum ita meminit Hymnô in Venerem:Η῎ τις Νυμφάων, αἵ τ᾿ ἄλσεα καλὰ νέμονται,Η῍ Νυμφῶν, αἳ καλὸν ὄρος τόδε ναιετάουσι,Καὶ πηγὰς ποταμῶν καὶ βήςςεα ποιήεντα.Terrestres Nymphae putatae sunt a nonnullis Cererem et Bacchum educâsse. Caelestes Nymphae credebantur esse animae sphaerarum, quas etiam Musas vocârunt, ac vires, quae inde ad nos venirent. Terrestrium aliae silvis praeerant, ut Dryades, aliae montibus, ut Oreades; aliae singulis arboribus, ut Hamadryades, aliae pascuis et floribus, ut Napeae. Fluviorum praesides Naiades dicebantur; stagnorum et lacuum Limniades. Quas vero fontibus praeesse putârunt antiqui, Ephydriades appellârunt. Hermocreon,Νύμφαι Ἐφυδριάδες, ταῖς Ἑρμοκρέων τάδε δῶραΕἴσατο καλλινάου πίδακος ἀντιάσας.Χαίρετε, καὶ ςτείβοιτ᾿ ἐρατοῖς ποσὶ ὑδατόενταΤὸν δὲ δόμον, καθαροῦ πιμπλάμεναι πόματος.Aliae marinae putabantur, ut Nereides. Quod vero loca nonnulla Diis variis forent conserata, et qua de causa id fieret, testatur Dion. Halicarn. l. 1. Hôc pactô: Ὄρη μὲν καὶ νάπαςΠανὶ, λειμῶνας δὲ καὶ τεθηλοτα χωρία Νύμφαις, ἀκτὰς δὲ καὶ νήσους πελαγίοις δαίμοσι. Τῶν δὲ ἄλλων, ὡς ἑκαςτῳ τὶ θεῷ καὶ δαίμονι οἰκεῖον. Unde et in monte S. Bernardi, vulgo der Vogelberg, e quo posterior Rhenus oritur: in loco scaturiginis, quondam sacellum fuisse Nymphis dicatum, cuius adhuc vestigia supersunt, refert Sprecherus Pallad. Rhaet. l. 7. Pausan. in Phocicis, quandam ex Nymphis Lilaeam nominat, Cephisi filiam, atque alibi, de Nomia indigena Arcadum, mentionem facit, atque Nymphas non esse quidem omnino sempiternas, sed innumerabilem pene annorum numerum vivere, idque ex antiquorum poetarum sententiâ. Afflabantur vates non minus Nympharum, quam ceterorum Deorum numine, quare Pausan. in Messeniacis refert, nonnullos earum numine afflatos civitatum ruinas praedixisse. Lac autem et oleum eis offerebatur, cum sacra fierent. Theocritus in Viatoribus:Στασῶ δὲ κρητῆρα μέγαν λευκοῖο γάλακτοςΤαῖς Νύμφαις, ςτασῶ δὲ καὶ ἁδέος ἄλλον ἐλαίω.Consueverunt quoque capras illis im molare. Idem ibidem.Τὸ Κρόκυλός μοι ἔδωκε τὸ ποικίλον, ἁνίκ᾿ ἔθυσεΤαῖς ´νύμφαις τὰν αἶγα. ———His etiam mel offerri solitum quidam putârunt, quia floribus delectarentur, e quibus mel conficitur: e quorum opinione Virg. illas flores colligentes inducit, Ecl. 2. v. 45.——— Tibi lilia plenisEcce ferunt Nymphae calatzis, tibi candida NaisPallentes violas, et summa papavera carpens.Alii id contigisse maluerunt, quod ille Aristaeum, quem putantur educâsse, mellis et olei conficiendi viam docuerint. Offerebatur et vinum; ut Apollinis responsum declaravit apud Eusebium. Nat. Comes. l. 5. c. 12. Mytholog. Nic. Lloydius. Coeterum, in Nympharum aede Romae tabulas publicas asservari solitas fuisse, docet Cicer. pro Milone, ubi de Clodio; Qui aedem Nympharum incendit, ut memoriam publicam incensis tabulis impressam aboleret. Acta nempe, quae finitô suô quinquenniô Censores in tabulas suas referre solebant. Vide Pancirollum Rerum deperdit. l. c. de Cibi capiendi modo. In earundem antra deponi consuevisse inventitios infantes, incertis nempe Parentibus natos, exemplô es tChloe, in Longi, Scriptoris elegantissimi, libellis Poemenicon. Quod ideo forte factum, quia puellae, quae parere gestirent, a Nymphis solitae sunt votis prolem poscere, scil. ei rei consensu superstitiosorum praepositis. Euripides Electrâ v. 627.Α. Νύμφαις ἔπορσον ἑορτὴν, ὡς ἔδοξέ μοι.Β. Τραφεῖα παίδων, ἢ πρὸ μέλλοντος τόκου;Α. Οὐκ οἶδα, πλὴν ἕν, βουσφαγεῖν ὡπλίζετο.Coeterum praeter dicta Nympharum genera occurrunt, Alseides, Graece Ἀλσηίτιδες, quae silvis, apud Apollonium Rhod. l. 4. v. 1146. Κρηνίδες, quae fontibus; Ἐπιμηλίδες, quae ovibus, Meliaeseu Meliades dictae Latinis; Ποταμίδες, etiam Latine Potamides, quae fluviis etc. praepositae, apud priscum Homeri Scholiastem. in Il. v. Ipso initiô, uti de Concilio Deorum Homerus. Habebantur autem Nymfae, pro daemonibus humanitati faventibus, quod pleraeque omnes fabulaee docent: Aliquando tamen et pro noxiis, nempe afflatu homines perdentibus et ratione excutientibus, ut nriolarentur nempe, quod genus Νυμφόληπτοι dicebatur. Hesychius, Νυμφόληπτοι, οἱ κατεκόμενοι Νύμφαις, Μάτεις δὲ εἰσὶ καὶ ἐπιθειαςτικοὶ. Fana earum Templumque Nympheones dicebantur. Idem, Νυμφεὼν, νυφῶν ἱερὸν. Item Nymphea et Nymphia: quâ tamen voce et fontes censebantur in viis, five ad vias, nempe Nymphis indigenis facri. Iul. Frontinus l. de Coloniis, Corfinius ager finitur terminis Tiburtinis et rivis, arboribus peregrinis, vel antemissis, monimentis, viis, nymphiis etc. Quan. in rem vide mox dicenda, at plura apud Casp. Barthium Animadversion. ad Statium Theb. 5. v. 519. et Adversarior. l. 6. c. 12. nec non Gerh. Io. Vossium de Idolol. l. 2. c. 78. et 80. uti de longaevitate earum supra, ubi de Faunis ficariis.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.